2025-02-12 وحيدالله مصلح

زړه نا زړه وم چې د عمرې پر مبارک سفر تاثر وليکم که نه؟ زه چې تللم نو پر فېسباکه مې هيڅ ونه ليکل، نه مې کوم تصوير شريک کړ او نه مې کوم يادښت پرېښود، يوازې د راستنېدو پر مهال مې په نازک زړه او ډکو سترګو د مخه ښې په پار يو بيت شريک کړ، حتی خپل هغه واټساپ مې هم په کور کې بند پرېښود چې له ډېرو ملګرو سره شريک و، موخه مې دا وه چې دا اړيکه ډېره خالصه پاتې شي، خو په دې سفر کې ځېنې يادښتونه راسره داسې راغلل چې زه يې ليکلو ته اړ کولم، دا يادښتونه به د دې عبادت خالص والی ټکنی نه کړي، بلکه له کتونکو سره به د دي سفر په فکري او نظرياتي منظر کشۍ کې مرسته وکړي او دا هغه موخه ده چې دلته پرې ډېره خواري شوې ده. يوازې دا هم نه، بلکه ما چې پخوا کوم سفرونه کړي دي نو په اړه مې يې يونليکونه کول، دا هم راته يو ډو...
نور ولوله

2025-01-18

"مسجد په اسلامي ټولنه کي د روحاني او مادي لارښوونو سرچینه ده؛ جومات د عبادت ځای، د علم ښوونځی او د ادب ټاټوبی دئ. د فرض لمونځ سره تړلي اخلاق او دودونه د اسلام بنسټونه دي؛ خو کله چي خلک د لوړو اخلاقو پر بنسټ د روحونو جوړولو څخه لاس پر سر سول نو د دې پر ځای ئې د سترو جوماتونو جوړولو ته مخه کړه؛ چي یوازي لمونځ کوونکي پکښې ځای سي!! خو زموږ نیکونو د جوماتونو د سینگار او جوړولو پر ځای د خپلو نفسونو پاکوالي او سمون ته توجه کوله؛ نو ځکه دوی اسلام صحیح تمثیل کوی." مصدر: فقه السيرة / پاڼه: ١٣٦ - شیخ محمد الغزالي رحمه الله الله تعالی دي د شیخ قبر د جنت باغچه وگرځوي؛ له جوماتونو سره یقیناً د تزین او ښکلا په نوم سخت ظلم روان دئ؛ ما څو څو ځله همدې ته اشاره کړېده؛ داسي آر سي سي او کانکرېټي ستر...
نور ولوله

2024-11-19

خالد   امام اعظم ابو حنیفه رحمه الله د اسلامي نړۍ یو له مشهورو او لومړیو لویو فقهاؤ څخه و، چې د حنفي مذهب بنسټ ایښودونکی ګڼل کېږي. هغه په علمي، فقهي، او اخلاقي لحاظ یو بې ساری مقام درلود. د هغه اصلي نوم نعمان بن ثابت و، او د "ابو حنیفه" په کُنیه مشهور و. د هغه بشپړ نوم "نعمان بن ثابت بن زوطا" و، او په ۸۰ هجري کال کې د کوفې په ښار کې زېږېدلی و. امام ابو حنیفه رحمه الله د اسلامي نړۍ لومړنی فقیه ګڼل کېږي چې په یو مشخص فقهي مذهب یا مدرسې کې یې د شریعت قانون ترتیب کړ. د امام ابو حنیفه رحمه الله ژوند او زده کړې امام ابو حنیفه رحمه الله د ماشومتوب په دوره کې له خپل پلار او کورنۍ سره سوداګر و، خو له ځوانۍ څخه یې د علمي زده کړ...
نور ولوله

2024-05-23 دکتور محمدالله دروازی

بعد از زیارت مقام امام شافعی رحمه الله و در مسیر خروج از آن قبرستان بزرگ وظرف تاریخ و موزیم عبرت به آخرین ایستگاه "گذری واثری" رسیدیم،در یک کوچه مهجور لحظاتی نزد مرقد امام ابو جعفر طحاوی توقف کردیم. ابوجعفر طحاوی در تاریخ تراث اسلامی نام بسیار آشنا است،به گفت تقی الدین سبکی رحمه الله همه اهل مذاهب چهارگانه از سلف وخلف بر خواندن وقبول کتاب عقیده که وی نوشته و بنام عقیده الطحاویه معروف است اتفاق دارند. ابوجعفر در قریه طحا که اکنون مربوط ولایت المینیا در مصر میشود در یک خانوادهء عالم دیده به جهان گشود و از آوان طفولیت برای تعلیم کمر همت بست. نقل است که وی ابتدا در نزد مامایش مزنی رحمه الله که از شاگردان امام شافعی بو...
نور ولوله

2024-05-22 دکتور محمدالله دروازی

یکی از معروف ترین آثار تاریخ اسلامی در  کشورِ مصر مرقدِ امام شافعی رحمه الله است. امام شافعی معروف تر از تعریف ومشهورتر از إشهار است،مذهبِ وی بر بزرگیی وی کافیست. در کتاب سیف المقلدین علی اعناق المنکرین مؤلف آن قصهء را نقل کرده است که گویا باری بعضی حنفیه با بعضی شافعیه در ضمن کدام بحثی که داشتند از کثرت علماء گفتند که در کدام مذهب بسیارتر است و احناف ثابت کردند که تعداد علماء آنان بر علماءِ شوافع صدمرتبه بیشتر است و از این طریق آنان را ملزم ساختند. این قصه گرچند در باب استدلال نمی گنجد زیرا اصلِ مخاصمت در همچو مسائل معنایی ندارد، با اینهم اگر از انصاف نگذریم علماءِ معروف امت که قسمت عمدهء تراث اسلامی را نوشتند منتسبین...
نور ولوله

2024-05-22 دکتور محمدالله دروازی

  نقل است که بعضی اهل علم می گفتند لیث فقیه تر از مالک بود اما شاگردانی چون شاگردان امام مالک نداشت که مذهب اورا گردآوری می کردند. این سخن منسوب به امام شافعی هم است و در صدور این سخن از سوی شافعی که به نوبهء خود شاگرد امام مالک هم است مسئلهء دیگری هم می‌تواند نهفته باشد وآن اینکه امام شافعی وقتی مصر آمد از تعصب بعضی منتسبین مذهب امام مالک بسیار به تنگ بود تا سرحدی که از سوی بعضی متعصبین آنان بر فرقش چوب خورد. پس این لیث ابن سعد کیست؟ ابوالحارث لیث ابن سعد بن عبدالرحمن بن عقبه القلقشندی از فقهاء بزرگ در زمان خود بوده وبا بزرگان تابعین دیدار نموده وازانان روایت نموده است. اصل وی از فارسهای اصفها...
نور ولوله

2024-05-21

زیر آسمان کبود و روی سینهء بحر روزی از روزهای قرن هفت هجری کشتیی در میان موجهای دلکش دریای سرخ و جزیره های خشکی که گاه وناگاه پدیدار میشوند مردمانی را سوی حجاز حمل میکرد،مردمانی از مصر عازم حج بودند. در چنان زمان وچنان مکان ازان میان زنی وضع حمل میکرد،طفلی زاده شد و زنانی که در گوشهء کشتی نشسته بودند از سلامتیی نوزاد خبر دادند و علی پدر نوزاد که خود نیز عالم بود وبه مجدالدین قشیری شهرت داشت اسم فرزندش را به قصد تبرکِ زیارتِ روضهء مطهر،محمد گذاشت. آری محمد ابن علی ابن وهب قشیری منفلوطی مشهور به ابن دقیق العید در 25 ماه شعبان سال 625 هجری مصادف با 1228 میلادی تولد شد، از آوان صباوت تا آخرین دمِ کهولت مشغله ی جز علم نداشت و در این باب سرامد اقران و برکت زمان ...
نور ولوله

2024-05-21 دکتور محمدالله دروازی

در همان قرّافهء امام شافعی و در پیش روی مسجد ومرقدِ ابن عطاء الله السکندری مرقدِ یکی از فقهای معروف مذهب ما قرار دارد، شخصی که اورا بعضی مانند ابن نجیم رحمه الله از اصحاب ترجیح در مذهب شمردند و بعضی هم مجتهد در مذهب شمردند، شرح وی بر کتاب هدایهء امام برهان الدین مرغینانی از شروح معروف در کتب احناف است، وعلماء سائر مذاهب در تفحصِّ فقهِ حنفی نیز به شرح وی مراجعه میکنند،یعنی به شرح فتح القدیر علی الهدایه. به مرقد امام،علاّمه،شیخ،کمال ابن الهمام رحمه الله رفتیم. محمد ابن عبدالواحد بن عبدالحمید ابن مسعود،معروف به کمال ابن الهمام  در سال 790 هجری در شهر اسکندریهء مصر تولد شده است، پدر وی در اصل قاضی شهر سیواس واقع در ترکیهء فعلی بوده است که بعداً به اسکندری...
نور ولوله

2024-05-15 دکتور محمدالله دروازی

"بارِ الها من که در غنای خود فقیرم، چسان در فقرِ خود فقیر نباشم. بار الها من که در علم خود جاهلم، چسان در جهلِ خود جهول نباشم بار الها هرگاه که فرومایگی من مرا گنگ سازد کرم تو مرا در سخن می آرد و هرگاه که اوصاف من مرا نا امید سازد احسان تو مرا در طمع می آرد " بعد از زیارت مرقد سیوطی به مرقد صاحب این مناجات رفتیم که از این گونه اقوال بسیار دارد،مرقد سیوطی رحمه الله درکنار سرکی قرار دارد که متصل به بازاری بنام سوق السیده عائشه است،و آغاز یک قبرستان بزرگ میباشد که بنام قرافهء امام شافعی شهرت دارد،اما در آخر قبرستان ومتصل به زیر کوه مقطم یک مسجدی زیبایی هست که در اصل عبارت از زاویه وخلوت خانهء یک مرد عارف و...
نور ولوله

2024-05-14 دکتور محمدالله دروازی

گفته اند: « اگر عمر وی بر نوشته های وی تقسیم گردد برای هر روز از عمر وی چهل صفحه می رسد» . او دائرة المعارف اسلامی بود،کتابخانهء مستقر در یک مغز بود،هیچ کتابخانه ی معتبری از کتب وی خالی نیست. او مفسر،محدِّث،اصولی،فقیه،مؤرخ،جغرافیه دان،ادیب،شاعر بود، بلکه سرامدِ اقرانِ خود در این فنون بود. به زیارت قبر امام جلال الدین سیوطی رحمه الله مشرف شدم. جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر السیوطی الخضیری در ماه رجب سال 849 هجری مصادف با 1445 میلادی در قاهره تولد یافته است،و در 19 جمادی الاولی سال 911 هجری مصادف با 20اکتوبر 1505 میلادی وفات یافته است. سیوطی که من...
نور ولوله

2024-05-14 دکتور محمدالله دروازی

قصه از این قرار بوده است که بعد از فتح شام وفلسطین حضرتِ عمرو ابن العاص برای امیرالمومنین عمر ابن الخطاب رضی الله عنه وارضاه پیشنهاد فتح مصر را داد تا از حملهء مجدد دولت بیزانس جلوگیری شود،حضرت عمر این پیشنهاد را نپذیرفت بلکه نقل است که گفت: " افریقیه مُفَرّقه" یعنی افریقیا جای دور است وارتش اسلام در ان سرزمین پهناور پراگنده میشوند، اما حضرت عمرو ابن العاص بر مطلب خود اصرار کرد و خطرهای واگذاری مصر را وفائده های فتح مصر را بیان کرد تا اینکه عمر رضی الله عنه قانع شد وپیشنهاد وی را پذیرفت. حضرت عمرو از اوضاع داخلی مصر خبر داشت،زیرا بعد از زوال دولتهای فراعنه امپراطوری های روم وفارس در جنگهای طولانیی خود بر مصر نیز منازعه داشتند و حتی مدتی امپراطوری فارس بساط تصرف خود را بر مصر عظی...
نور ولوله

2024-02-15 اسامه جوهري

فؤاد سيزکين د ترکيې دی او په کال ۲۰۱۸ کې د ۹۵ کلنۍ په عمر کې وفات شوی، د ژوند اخري ۶۰ کلونه يې د اسلامي امت تاريخ ته وقف کړي وو، د مسلمانو سائنس پوهانو لاستې راوړنې يې په ۱۸ جلده کتاب کې راوړي، د پخپل ژوند کې د خپل ټيم سره ۱۶۰۰ کتابونه تدوين کړي . ځينې علماء وايې چې فؤاد سيزکين خپل يو ټيم جوړ کړی وو او هدف يې د غربي سائنس پوهانو علمي غلاګانې رابرسيره کړي،يعنې مسلمانانو ليکلی شوي کتابونه چې غربي سائنس پوهان يې ځان ته منسوب کوي، علماء وايې چې ده د  ۴۰۰۰۰ نه زيات مخطوطې چاڼ کړي او تقريباً ۳۵۰۰۰ پوري غلاګانې يې په ګوته کړي، دا غلاګاني غربي ماهرينو په طب ، رياضي، جعرافيه، لنډه دا چې په مختلفو میدانونو کې کړي . ...
نور ولوله

2023-10-27 وحيدالله مصلح

پروفيسور خورشېد احمد ژباړه: وحيدالله مصلح   تاريخ په وار وار ليدلي چې تر ټولو ستر ځواک او تمدن هم يو ورځ پر زوال اخته شوی: • د يوناني تمدن د غلبې په زمانه کې له يونانيت نخ متاثره خلکو همدا يونانيت د انساني تمدن وروستی حرف ګاڼه، او ورڅخه انحراف او اختلاف يې لېونتوب، پرېشاني او کفر ګڼلو، ليکن بيا يوه ورځ دا تمدن راوپرځېد او اوس يوازې د پخوانيو اثارو حيثيت لري. • د روم د عروج پر مهال رومي تمدن هم دغسې و، ليکن باالاخره د دې تمدن تختې هم ماتې شوې او نن يې اثار پر زمکه نه بلکه د زمکې لاندې پلټل کېږي. ...
نور ولوله

2023-06-02 عبد الخالق صارم

در گذشته ها به غلط برای مان تلقین نموده بودند که ماشین چاپ توسط یوهان گوتنبرگ آلمانی در سال 1440م اختراع گردیده است، در حالیکه واقعیت اینست که ماشین چاپ توسط مسلمانان اختراع گردیده و از میان مسلمانان سربر آورده است. در این مورد دو نوع اسناد​​ تاریخی وجود دارد، اسناد کتبی و اسناد فیزیکی که نخست از اسناد کتبی آغاز می کنم. 1-اسناد کتبی: أ-  ابن الأبَّار القضاعي اندلسی، (وفات 658 هـ ق) در کتاب ( الحلة السيراء) می گوید: بدر، غلام آزاد کرده عبدالله، اسناد هارا در خانه خود می نوشت و بعد آن را به چاپخانه می فرستاد تا چاپ گردد و بعد از چاپ آن را برای کارمندان توزیع می نمود....
نور ولوله

2023-05-22

اکرام واحدي   ژباړه: یو اعرابي په قهر د حضرت عمر رض مجلس ته ور ننوت، په لاس کې یوه لفافه وه او د حضرت عمر رض مخې ته یې کېښوده . امیرالمؤمنین ترې وپوښتل چې دا څه دي؟ ویل یې دا مې ویښتان دي. زه راغلی یم تا ته د والي ابو موسی الأشعري څخه شکایت کوم. ابو موسی څه کړي؟ اعرابي: ما ته یې زما حق کم راکړ ما بېرته ورکړ هغه په قهر شو او زه یې شل دُرې ووهلم او بیا یې راته دا ویښتان هم غوڅ کړل. امیرالمؤمنین ډېر خفه او په غوسه شو، لیک یې ولیکه او ابو موسی الأشعري رض ته یې امر وکړ چې په هماغه شکل مجلس را وغواړه چې دا اعرابي دې شل دُرې هم ووهي ا...
نور ولوله