ټولنيزې ليکنې
بېمهاره شهوات هېڅکله انسان ته خیر نه شي رسولی
د کورنیو اړتیاوې داسې یوې مرحلې ته رسېدلي چې اوس یو عادي کارګر هم تر هغې آرام نه احساسوي، تر څو چې د لویدیځ وروستي د ښکلا وسایل ونه لري!
پخوا به خلک د سخاوت او تقوا له مخې سیالي کوله، خو اوس سیالۍ بل لور ته تللې دي… زه دلته دا بحث نه کوم چې څه جایز دي او څه ناجایز، بس همدا د قرآن کریم حکم کافي دی:
“او هغه کسان چې کله مصرف کوي، نه اسراف کوي، نه بخل، بلکې د دې دواړو ترمنځ معتدل وي.” (الفرقان: ۶۷)
همداراز د رسول الله ﷺ دا اصل هم کافي دی:
“څومره چې دې زړه وي، خورئ، څومره چې مو زړه وي، جامې اغوندئ، خو تر هغو چې دوه خصلتونه مو ...
نور ولوله
آیا زه غل یم؟
قدرمن دکتور محمد الفقيه يوه ليکنه خپره کړې ده، خوند يې راکړ، نو پښتو ته مې واړوله، څو تاسو يې هم ولولئ. ليکلي يې دي:
یو سوډاني ورور ډېره په زړه پورې مقاله لیکلې چې سرلیک یې "آیا زه غل یم؟" دی. په دې مقاله کې هغه دوه پېښې یادې کړې دي چې ورسره مخ شوی و.
لومړۍ_پېښه:
دی لیکي:
ما په آیرلېنډ کې د طب پوهنځي امتحانونه ورکول. د امتحان فیس 309 پاونډه و، خو ما سره ماتې پیسې نه وې، نو ما 310 پاونډه ورکړل. امتحان مې ورکړ، وخت تېر شو، او بېرته خپل هېواد، سوډان، ته راغلم.
یو وخت مې د آیرلنډ نه یو لیک ترلاسه کړ. په لیک کې لیکل شوي وو:
...
نور ولوله
زما کور کی يواځې مور ده هغه هم مريضه ده
ملزم يو پنځلس کلن ماشوم وو ، د يوه سټور څخه د غلا پر مهال نيول شوي وه ، د تيښتې کوښښ پر وخت د ګارډ سره په کشمکش کي د سټور يوه شيشه هم ماته شوه .
قاضي د پوليس څخه د قضيې اوريدو ورسته د ملزم نه پوښتنه وکړه چې آيا واقعي تا غلا کړي ؟
ماشوم: هو ما يو پاکټ پنير او بريډ ( ډبل ډوډۍ) غلا کول
قاضي: ولي؟
ماشوم: زما ضرورت وه
قاضي: په پيسو به دي رانيولی واي؟
ماشوم: پيسې نه وي .
قاضي: د کور څخه به دي راوړي واي ؟
ماشوم: زما کور کی يواځې مور ده هغه هم مريضه ده ما بريډ او پنير هغه ته وړه .
قاضي: ته کوم کار نه کوي؟
ماشوم: په يوه کار واش کي مي کار کاوه يوه ورځ م...
نور ولوله
راځي يو څه واقعيت لوري ته زير شو!
✅ ستا د تکفين، تجهيز او خاوره سپارلو ورسته به اکثره خپلوانو توجه د يو شمېر ملمنو رخصتولو او يو شمير ته د خوراک او څښاک لوري ته شي چې ورسته به يو يو رخصتوي
✅ يوي هفتي تيريدو ورسته به مکتبونو ته د ماشومان تللو سلسله شروع شي
✅ دوه هفتو له تيريدو ورسته به د تعذيت کونکو خلکو تګ او راتګ سلسله هم بنده شی
✅ درې هفتو تيريدو ورسته به قبر ته د خپل خپلوانو او کورنی تل او راتلل د نشت سره برابر شی
✅ يوه مياشت تيريدو ورسته به بيا ځل په کور تلويزيون کتل پيل شي
✅ تقريبا يوه نيمه مياشت ورسته به ستا اولادونو او کورنی ته د فلمونه کتل ، بدلو اوريدل او ماشومان لپاره به کارټونه ليدل عادي شي
✅ ستا څلويښتي به د عادي ډوډي خوراک او شکلياتي ختم سره هم تيره شي....
نور ولوله
انسان مجبور دی په خپل ژوند چې د ځان قانع کولو لپاره په ډېرو مواردو کې تنازل وکړي
انسان اجتماعي مخلوق دی، په ټولنه کې د ښه ژوند لپاره مجبور دی لوړې ژورې وويني او ځان مخکې له مخکې دغو لوړو ژورو لپاره ذهنا چمتو وساتي، په انسانانو کې څوک چې څومره ډېر قانع دی، هومره به په رواني لحاظ خوښ وي، او څوک چې څومره بې قناعته وي، په هماغه اندازه به يې ذهني ناارامي ډېره وي.
انسان مجبور دی په خپل ژوند چې د ځان قانع کولو لپاره په ډېرو مواردو کې تنازل وکړي، ايثار او قرباني يې زده وي او بايد يې عملي کړي، ځکه چې دا د ژوند طبيعت او فطرت دی.
زه شخصاً په ډېرو مادي شيانو کې تنازل ته ذهنا آماده يم، البته يوازينی شی چې تنازل په کې نه شم کولای، هغه ذهني قناعت دی او په پټو سترګو په يو شي باور کول دي.
زما په نظر انسان بايد په دې بر...
نور ولوله
ښېګڼه وکړئ، اللّٰه تعالی ښېګڼهکوونکي خوښوي
له بده مرغه زمونږ په ټولنه کې ما حتی له ډېرو ښو او نېکنامو خلکو دا اورېدلي چې نورو ته په توصیه کې وايي: ښه مه کوئ، بد نشته! له خپلو تجربو يې وايو، مونږ ته تل زمونږ ښېګڼې بدې شوې دي!!
مطلب ښکاره خلک هڅوي چې که له چا سره ښېګڼه ونه کړئ نو د خلکو له بدو به په امن کې ياست، او دا خبره اکثراً د خپلوانو او ملګرو په حق کې کېږي.
مګر دا خبره د قرآن کريم او د صحيحو احاديثو د صريحو لارښوونو خلاف ده، اللّٰه تعالی په عمومي ډول عام حکم فرمايي:
﴿وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ﴾(١٩٥) البقرة
ښېګڼه وکړئ، اللّٰه تعالی ښېګڼهکوونکي خوښوي.
همدا ډول له هغه چا سره چې بدي راسره کوي، د هغوی په اړه د قر...
نور ولوله
كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا فَانٍ په ځمکه باندې هر څه فنا کېدونکي دي
ایمن العلی يو ۲۳ کلن اردنی ځوان دی، چې ډېر ښکلی، ښايسته او د سوشل ميډيا مشهوره شخص دی. هغه ټک ټوکر، بلاګر، او فېشن موډل دی، او په عرب نړۍ کې د ټرېنډ جوړوونکی ګڼل کېږي. هغه په انسټاګرام، سنيپ چیټ او ټک ټوک باندې لکونه فالووران لري، او د هغه يوه ويډيو ته په يوه ورځ کې له ۱۲ څخه تر ۱۵ لکه پورې کتنې ترلاسه کېږي. هغه په هر مشهور عرب ټلويزيوني چينل کې د مېلمه په توګه برخه اخلي، او په ۲۰۲۲ کې ورته د "ملك جمال الأردن" يعنې "د اردن د حسن بادشاه" لقب ورکړل شو.
په ۲۰۲۳ کې، هغه د اردن له هاشميه پوهنتون څخه د ماسټر سند ترلاسه کړ، او په فراغت مراسمو کې یې د خپلې ځانګړې ټوپۍ پر سر "ملك الإرادة" يعنې "د ارادې بادشاه" لیکلی و. د هغه دې ویډیو د لکونو خلکو خوښي ترلاسه...
نور ولوله
دا دنيا به دغه ډول روانه وي، دلته څوک ستا انتظار نه کوي
اسټریچر پر سر جنازه او فرش پر سر دسترخوان پروت دي، دا دنيا به دغه ډول روانه وي، دلته څوک ستا انتظار نه کوي، نه ستا د تدفین سره او نه له فاني دنیا څخه د رخصتيدو سره به څوک ستا لپاره خوراک پريږدي، له جنازي څخه به زيات ستا په خيرات کي حاضر وي، ستا په نشتون کي څوک ژوند نه پريږي، دا نړي به هماغه ډول روانه وي، دا څراغونه به روښانه او دا رونقونه به تازه وي،
آيا ته پدي يقين لري چې ستا له وفات ورسته ستا خپل او خپلوان، دوستان او احباب به له تا لپاره دومره عمل صالح وکړي چې ستا لپاره صدقه جاریه شي او ته وبښل شي ؟
دغه اولاد به ستا لپاره عمل وکړي چې ستا په وينا حتي لمونځ نه کوي؟
آيا دغه خپلوان به ستا لپاره صدقه جاریه شي چې حتي پر ژوندون درسره په ماديانو خفه وي؟
آيا دغه دوستان به درته څه وکړي چې ...
نور ولوله
آيا اجړاګان د مرګ وړ دي !؟
په انساني ټولنه کې يوه بد مرغي داده چې ځينې د لور په پيدايښت خفه کېږي او ځينې د نرښځي !! دا بد مرغي د نورو قومونو په نسبت په پښتنو کې زياته ده ؛ آن تر دې چې ډېری پلرونه د لور پيدايښت نه خوښوي ؛ خاصکر هغه خلک چې بديدار وي او / يا يې سر په سر لورانې پيدا شوې وي ؛ دوی هيڅکله د لور زېـږون نه خوښوي او حتا هغې مېرمنې ته په سپکه سترګه ګوري چې ؛ د دوی د انتظار خلاف لور زېـږوي !! د هغوی په آند ؛ ښځه کولی شي چې له الهي پرېکړې او طبي ايجاباتو پرته ، زوی و زېږوي ، او که يې پر زېـږون بريالۍ نه شي ؛ مېـړه يې حق لري چې و يې رټي ، او حتا زېـږولې لور ته يې هم په درنه سترګه ونه ګوري !! دا ډول مېـرمنې نه يواځې د ځينو نا اهلو مېـړونو له نظره مردودې وي ؛ لاچې د خاوند کورنۍ ته منسوب غړي يې هم سپکه تلي ، پېغورونه ور کوي...
نور ولوله
واده (شراکت) دی که (لباس)؟
کله چې مونږ وایو واده (شراکت) دی، دا معنا لري چې مېړه او ښځه هر څه په مساوي ډول سره شریکوي؛ مسئولیتونه، لګښتونه، مکلفیتونه، حقونه او نورې دندې... دغه مفهوم يعنې واده ته د (شراکت) رنګ او نوم ورکول د لویدیځ یا له بهرني فکر سره اړخ لګوي، چېرته چې د ازدواجي اړیکې په اړه د (شریک) اصطلاح ډېره کارول کېږي. دا اصطلاح (شریک) د نړۍ له خوا د ښځو او نارینه وو تر منځ د مساواتو (برابرۍ) د حرکتونو له پیل سره رواج شوه او دا مفهوم د ژوند په مادي برخه کې د سرمایهداري فلسفې څخه سرچینه اخلي، په ځانګړې توګه د سوداګرۍ، پانګونې او شخصي ملکیت په برخه کې. د لویدیځ ټولنیزو اړیکو دغه اصطلاح د سرمایهدارۍ له فکر څخه را اخیستې ده.
خو مونږ مسلمانان په دې باور نه یو چې واده شراکت دی او نه دا منو چې هر میړه د ...
نور ولوله
د انسانانو الله سره رابطه وي، دا رابطه مخفي او قلبي وي
ځينو خلکو رابطه ختمه کړې وي او دومره يې هيره کړې وي چې د قلبي رابطې کيفيت ترې هير وي، حتی تصور يې هم نشي کولی.
خو د مومن انسان رابطه په مختلفو کيفياتو کې وي، کله خوشحاله کله خفه کله نادم کله اميد او کله دوه متضاد حالتونه رامنځته شي .
ځينې وخت يو مومن په يوه ګناه کې حصار شي او بيا الله ته سوال کوي چې يا الله ما له دې ګناه نه وباسه تر څو ستا اطاعت وکړای شم .
دا يو ډېر ستر کشمکش وي چې اول مومن د ګناه انحصار ماتوي او د الله قربت ترلاسه کوي او که اول الله مرسته کوي او انسان پرې ځان د ګناه له انحصاره ځان وباسي .
په دسې وختونو کې الله پاک په دوه طريقو مرسته کوي، اوله دا چې يو مصيبت کې دې مبتلا کړي ...
نور ولوله
دا د اروپايي هيواد اتريش يا اسټريا پخواني ريس جمهور thomas klestil دي
هغه د 1992 څخه تر 2004 پوري د يو طاقتور هيواد ولسمشر وو
په دري اطاقو لرونکي يو فليټ کي د ولسمشرۍ مخکي ، د ولسمشرۍ پر مهال او له ولسمشري ورسته په مجموعی ډول څلويښت کاله استوګن وو...
هغه په خپل عمري سوانحو کي ليکلي ، د ولسمشرۍ څخه مخکي مو د همسایه ګانو او بلډنګ نورو استوګنو سره ډير ښه تعلقات او راشه درشه درلوده ليکن له ولسمشري پر مهال مي محسوس کړه چې همسایه ګان او بلډنګ اوسيدونکي زموږ څخه خفه ښکاري ، مونږ سره څوک,, هيلو هاي,, يعنې سلام کولو لپاره هم تيار نه ول ، زما ميرمن هر کور ته ولاړه چې د لامل پوښتنه وکړي چې ولي خلک خفه دي؟ معلومه شوه چې سهار او ماسپښين پر مهال چې کله حکومتي موټر دفتر او کور ته زما د وړلو او راوړلو لپاره راځي يو څه عادي شور کاوه چې دغه شو يوه اندازه د ځي...
نور ولوله
هر خاموش انسان له ځواب ویلو ناتوانه نه وي
دا ادب نه دی چې د خلکو احساسات وپاروئ او په دليل کې ووایاست:
زما په زړه کې چې څه دي، هماغه مې په خوله دي.
آرام... آرام
ځکه چې د زړه د خبرو د بيانولو او د بېاحترامۍ ترمنځ لوی توپیر شته دی.
په دې بايد ټول پوه اوسو چې:
هر خاموش انسان له ځواب ویلو ناتوانه نه وي.
ځینې خاموشي د دې لپاره کوي چې ثواب وګټي.
ځینې ځکه غلي پاتې کېږي چې پوهیږي خبرې کول ګټه نه لري.
ځینې د غصې په وخت کې د دې لپاره خاموشي غوره کوي، ترڅو بل څوک ونه ځوروي.
هر څوک چې خاموشه وي، داس...
نور ولوله
د ذاتي فساد ارزونه
1. که چېرته تاسو په هوټل کې چای څښئ او د کور په پرتله دلته خپلې پيالې ته زیاته بوره اچوئ، نو دا امکان شته چې په تاسو کې دې د خیانت تاثيرات موجود وي.
2. که تاسو په عام تشناب کې د کور په نسبت زیات ټشو پیپر استعمالوئ، نو ستاسو دننه یو غل پټ دی که چیرې موقع پیدا شوه، نو ضرور به يوه ستره غلا هم کوئ.
3. که تاسو په خپله پلیټ کې دومره خواړه اچوئ چې تاسو یې نشئ خوړلای او دا ځکه چې مصرف يې د بل چا په جیب باندې بوج کیږي، نو تاسو فطرتاً یو طمَّاع او حريص انسان یاست.
4. که تاسو په عام ډول قطار ماتوئ او ځان وړاندې رسوئ، نو که تاسو ته یو طاقتور مقا...
نور ولوله
لنګۍ او خولۍ تر دیني اړخه ډېر فرهنګي او عرفي اړخ لري
یو چا رانه غوښتي و چې د لنګۍ او خولۍ په هکله لیکل وکړم. تېرو ورځو کې مو دا خبرې بیخي هېرې وې، دلته به یو څو لنډې کرښې یې په هکله ولیکم.
لنګۍ او خولۍ تر دیني اړخه ډېر فرهنګي او عرفي اړخ لري. رسول الله صلی الله علیه وسلم لنګۍ تړلې ځکه په هغه وخت کې دا د عزتمندو خلکو نښه وه، هر چا یې د تړلو وس هم نه درلود. د مشرکینو مشرانو هم تړله، په نه تړلو یې کوم توبیخ نده راغلی. لکه څنګه چې زموږ په کلیو کې که څوک څادر، پټو یا واسکټ ونلري، مسخرې پرې کوي، وایي هغه پلانی شاتوری روان دی. که چېرې فقهي کتابونو ته مراجعه وکړئ تقریبا ټول معتبر کتابونه لیکي چې رسول الله صلی الله علیه وسلم لنګۍ د زینت لپاره تړله، ډېری علما حتی د استحباب حکم هم نه ورکوي. هر هغه لباس چې په کومه سیمه کې د زینت حیثیت ولري، له هغې سره ...
نور ولوله