ټولنيزې ليکنې
واده (شراکت) دی که (لباس)؟
کله چې مونږ وایو واده (شراکت) دی، دا معنا لري چې مېړه او ښځه هر څه په مساوي ډول سره شریکوي؛ مسئولیتونه، لګښتونه، مکلفیتونه، حقونه او نورې دندې... دغه مفهوم يعنې واده ته د (شراکت) رنګ او نوم ورکول د لویدیځ یا له بهرني فکر سره اړخ لګوي، چېرته چې د ازدواجي اړیکې په اړه د (شریک) اصطلاح ډېره کارول کېږي. دا اصطلاح (شریک) د نړۍ له خوا د ښځو او نارینه وو تر منځ د مساواتو (برابرۍ) د حرکتونو له پیل سره رواج شوه او دا مفهوم د ژوند په مادي برخه کې د سرمایهداري فلسفې څخه سرچینه اخلي، په ځانګړې توګه د سوداګرۍ، پانګونې او شخصي ملکیت په برخه کې. د لویدیځ ټولنیزو اړیکو دغه اصطلاح د سرمایهدارۍ له فکر څخه را اخیستې ده.
خو مونږ مسلمانان په دې باور نه یو چې واده شراکت دی او نه دا منو چې هر میړه د ...
نور ولوله
د انسانانو الله سره رابطه وي، دا رابطه مخفي او قلبي وي
ځينو خلکو رابطه ختمه کړې وي او دومره يې هيره کړې وي چې د قلبي رابطې کيفيت ترې هير وي، حتی تصور يې هم نشي کولی.
خو د مومن انسان رابطه په مختلفو کيفياتو کې وي، کله خوشحاله کله خفه کله نادم کله اميد او کله دوه متضاد حالتونه رامنځته شي .
ځينې وخت يو مومن په يوه ګناه کې حصار شي او بيا الله ته سوال کوي چې يا الله ما له دې ګناه نه وباسه تر څو ستا اطاعت وکړای شم .
دا يو ډېر ستر کشمکش وي چې اول مومن د ګناه انحصار ماتوي او د الله قربت ترلاسه کوي او که اول الله مرسته کوي او انسان پرې ځان د ګناه له انحصاره ځان وباسي .
په دسې وختونو کې الله پاک په دوه طريقو مرسته کوي، اوله دا چې يو مصيبت کې دې مبتلا کړي ...
نور ولوله
دا د اروپايي هيواد اتريش يا اسټريا پخواني ريس جمهور thomas klestil دي
هغه د 1992 څخه تر 2004 پوري د يو طاقتور هيواد ولسمشر وو
په دري اطاقو لرونکي يو فليټ کي د ولسمشرۍ مخکي ، د ولسمشرۍ پر مهال او له ولسمشري ورسته په مجموعی ډول څلويښت کاله استوګن وو...
هغه په خپل عمري سوانحو کي ليکلي ، د ولسمشرۍ څخه مخکي مو د همسایه ګانو او بلډنګ نورو استوګنو سره ډير ښه تعلقات او راشه درشه درلوده ليکن له ولسمشري پر مهال مي محسوس کړه چې همسایه ګان او بلډنګ اوسيدونکي زموږ څخه خفه ښکاري ، مونږ سره څوک,, هيلو هاي,, يعنې سلام کولو لپاره هم تيار نه ول ، زما ميرمن هر کور ته ولاړه چې د لامل پوښتنه وکړي چې ولي خلک خفه دي؟ معلومه شوه چې سهار او ماسپښين پر مهال چې کله حکومتي موټر دفتر او کور ته زما د وړلو او راوړلو لپاره راځي يو څه عادي شور کاوه چې دغه شو يوه اندازه د ځي...
نور ولوله
هر خاموش انسان له ځواب ویلو ناتوانه نه وي
دا ادب نه دی چې د خلکو احساسات وپاروئ او په دليل کې ووایاست:
زما په زړه کې چې څه دي، هماغه مې په خوله دي.
آرام... آرام
ځکه چې د زړه د خبرو د بيانولو او د بېاحترامۍ ترمنځ لوی توپیر شته دی.
په دې بايد ټول پوه اوسو چې:
هر خاموش انسان له ځواب ویلو ناتوانه نه وي.
ځینې خاموشي د دې لپاره کوي چې ثواب وګټي.
ځینې ځکه غلي پاتې کېږي چې پوهیږي خبرې کول ګټه نه لري.
ځینې د غصې په وخت کې د دې لپاره خاموشي غوره کوي، ترڅو بل څوک ونه ځوروي.
هر څوک چې خاموشه وي، داس...
نور ولوله
د ذاتي فساد ارزونه
1. که چېرته تاسو په هوټل کې چای څښئ او د کور په پرتله دلته خپلې پيالې ته زیاته بوره اچوئ، نو دا امکان شته چې په تاسو کې دې د خیانت تاثيرات موجود وي.
2. که تاسو په عام تشناب کې د کور په نسبت زیات ټشو پیپر استعمالوئ، نو ستاسو دننه یو غل پټ دی که چیرې موقع پیدا شوه، نو ضرور به يوه ستره غلا هم کوئ.
3. که تاسو په خپله پلیټ کې دومره خواړه اچوئ چې تاسو یې نشئ خوړلای او دا ځکه چې مصرف يې د بل چا په جیب باندې بوج کیږي، نو تاسو فطرتاً یو طمَّاع او حريص انسان یاست.
4. که تاسو په عام ډول قطار ماتوئ او ځان وړاندې رسوئ، نو که تاسو ته یو طاقتور مقا...
نور ولوله
لنګۍ او خولۍ تر دیني اړخه ډېر فرهنګي او عرفي اړخ لري
یو چا رانه غوښتي و چې د لنګۍ او خولۍ په هکله لیکل وکړم. تېرو ورځو کې مو دا خبرې بیخي هېرې وې، دلته به یو څو لنډې کرښې یې په هکله ولیکم.
لنګۍ او خولۍ تر دیني اړخه ډېر فرهنګي او عرفي اړخ لري. رسول الله صلی الله علیه وسلم لنګۍ تړلې ځکه په هغه وخت کې دا د عزتمندو خلکو نښه وه، هر چا یې د تړلو وس هم نه درلود. د مشرکینو مشرانو هم تړله، په نه تړلو یې کوم توبیخ نده راغلی. لکه څنګه چې زموږ په کلیو کې که څوک څادر، پټو یا واسکټ ونلري، مسخرې پرې کوي، وایي هغه پلانی شاتوری روان دی. که چېرې فقهي کتابونو ته مراجعه وکړئ تقریبا ټول معتبر کتابونه لیکي چې رسول الله صلی الله علیه وسلم لنګۍ د زینت لپاره تړله، ډېری علما حتی د استحباب حکم هم نه ورکوي. هر هغه لباس چې په کومه سیمه کې د زینت حیثیت ولري، له هغې سره ...
نور ولوله
په ناکامو ټولنو کې د هر هوښيار په مقابله کې زر ۱۰۰۰ احمقان وي
روسی اديب انتوني چيخوف نه يو چا د ناکامو ټولنو د فطرت اړوند پوښتنه وکړه، هغه ځواب ورکړ چې :
"په ناکامو ټولنو کې د هر هوښيار په مقابله کې زر ۱۰۰۰ احمقان وي او د هرې هوښيارې خبرې په مقابله کې زر بيوقوفه خبرې وي.
اکثريت هميشه بيوقوفه وي او مسلسل په هوښيارو خلکو غالبه کيږي، که چېرې تاسې وليدل چې يوه ټولنه کې فضول او ناکاره موضوعاتو باندې ګرم بحثونه کيدل يا فضول موضوعګانې د بحثونو سرټکي وو، بيوقوفه خلک هر ځای کې با أثره وو نو پوهه شه چې ته د يوې ډېرې ناکامې ټولنې خبره کوي .
مثال د بې کاره سندرو او خبرو کونکي لکونو خلک په ګډا مجبوروي، او د دې سندرو ويونکي د ټولنې معروف، محبوب او مشهور شي ، بلکه خلک د دوئ خبرو ته په عام...
نور ولوله
ملګرتيا د خدای لپاره مینه ده چې دوه کسان سره یوځای کوي
ليکلي يې وو:
ریښتینی ملګری هغه څوک دی چې ستاسو عذر مني او که تېروتنه وکړئ؛ بښنه درته کوي.
رښتينی ملګری ستاسو په نهشتون کې ستاسو ځای ډکوي.
ملګرتيا هغه ځمکه ده چې د مينې پر بنسټ کرل کېږي او د مینې په اوبو خړوبېږي.
ملګرتيا هغه باغ دی چې ګلونه یې ورورولي ده او امرت (شربت/جوس) یې همکاري ده.
ملګرتيا هغه ونه ده چې ریښې یې وفاداري، څانګې يې مهربانۍ او میوه یې د ښو اړيکو جوړېدل او پالنه ده.
ملګرتيا خواخوږي او باور دی.
ملګرتيا د وجدان خوب او وجود دی.
ملګرتيا د خدای...
نور ولوله
نامناسبه خبره
یو عرب ليکوال د خپلې ټولنې د يوې واده شوې ښځې قصه د هغې په ژبه کړې، وايي: یو وخت د غوسې حالت کې مې خاوند ته له خولې ووتل چې «کاشکې مې له تا سره واده نه وای کړی.» بېرته وډاره شوم چې راته په غوسه به شي یا به مې وهل ټکول وکړي، خو هغه د حیرانتیا په بڼه يو څو ثانيې را وکتل، چپ پاتې شو او له کوره ووت. درې ساعته وروسته بېرته راغی، خو له هغه وخت راهیسې احساس کوم چې زه له بل سړي سره واده یم. یو سړی چې زما د خاوند په څېر نه دی، نه خوشحاله کېږي، نه غوسه کېږي، نه خبرې کوي، نه بحث کوي، نه پوښتنه کوي، نه وضاحت غواړي، نه زما په کار کې مداخله کوي، بس لکه د کوم دفتر مامور، يوازې د کور کارونه کوي. له دې خبرې او زما د خاوند په دغه خوی او حالت په همدې بڼه څلور کاله تېر شوي، خو ما درک کړې چې څنګه مې خپل کور په یوه خبره وران کړ. ل...
نور ولوله
ګرانه سړیه!!
که تا خپله ښځه له بل سړي سره په اړیکه کې وموندله، نو دا نه ده لازمي چې په جذبه او بې ځايه غيرت کې دې خپل کور خراب کړې او کورنۍ دې له منځه ولاړه شي.
د ځان پاکوالي ته لږ پام وکړه، ورزش وکړه، نوي کالي واخله، ښه عطر استعمال کړه، خپل ویښتان رنګ کړه یا یې بل ډول منظم جوړ کړه. هغه څه ترسره کړه چې مېرمنې دې په هغه بل سړي کې خوښ کړي دي، ترڅو یې پام بل سړي پر ځای تا ته درواوړي او هغې ته بېرته ته، کور او اولادونه ورپه یاد کړي.
مه پرېږده چې پوهه شي ته پرې په خيانت خبر شوی یې، پام کوه! که هغه درنه څه شی پټ کړي، نو ممکن بیا په راتلونکي کې هم همداسې وکړي، نو مه يې مجبوروه چې اقرار ترې واخلې، مه يې خجالته کوه، بيا به يې ضد ونيسي. د خپلو ماشومانو په خاطر د تغافل او د تجاهل...
نور ولوله
په ناکامو ټولنو کې د هر شعوري خبرو په مقابل کې زر بې وقوفه خبرې وي
کله چې روسي لیکوال انتون چیخوف څخه د ناکامو ټولنو د طبیعت په اړه پوښتنه وشوه، هغه وویل:
په ناکامو ټولنو کې، د هر پوه په مقابل کې زر احمقان وي، او د هر شعوري خبرو په مقابل کې زر بې وقوفه خبرې وي. اکثریت تل بې وقوفه وي او په دوامداره توګه په پوه کسانو غالب وي. که تاسو وګورئ چې په یوه ټولنه کې بې معنا موضوعات د بحث زینت شوي او بې وقوف خلک په منظر کې دي، نو پوه شئ چې تاسو د یوې خورا ناکامې ټولنې خبره کوئ.
د بیلګې په توګه، بې معنا سندرې او غزلې میلیونونه خلک نڅولو او سندرو ویلو ته اړ باسي، او د دې سندرې سندرغاړی مشهور، معروف او محبوب کیږي. حتی خلک د دوی نظرونو ته په ټولنیزو او ژوندانه موضوعاتو کې هم ارزښت ورکوي.
پداسې حال کې چې ...
نور ولوله
آيا ټولنې په خپله احمقې کيږي ؟
يو څو ورځې وړاندې يو څلور پوډريان په لاره روان وو، يو چا يې ويډيو وکړه او رسنیزه شوه .
په ميليونونو خلکو وليده او ډېرو خلکو يې تمثيل په پار ځان نه نقلي پوډريان جوړ کړل .
يادو پوډريانو ته ځينې خلک د هيروګانو په سترګه ګوري .
ولې دا ټولنه حماقتونو طرف روانه ده ؟
آيا ټولنې په طبيعي ډول حماقتونه کوي ؟
نه وروره ! د هرې ټولنې مزل په پوره پلان او فکر سره تعين کيږي، په همدې ترتيب غرب کې خلک له ځانه سپيان جوړوي، لکۍ لګوي، ډول دول قبيح حرکات يا دسې نور کارونه کوي .
دا ټول کارونه د يو خاص فکر تر چتر لاندې کيږي، بلکه د معاصر لبرلزم منطقي نتيجه ده .
...
نور ولوله
د امام شافعي رحمة الله عليه څخه د اختلاف آداب زده کړې!
امام شافعي له شاګردانو څخه د يوه نوم يونس وو. د خپل استاد ,, امام ,, سره يي په کومي مسئلې اختلاف راغي د خپلي رأيي ورکونې ورسته درس په نيمايي کي پريښود او خپل کور ته لاړه..
چي ماښام شو د يونس دروازه چا وټکوله ، کله چي يونس دروازي ته ووت هغه وخت حيران شو چې ګوري امام يي دروازي ته ولاړ دي.
امام شافعي رحمة الله عليه ورته وفرمايل!
اي يونسه! په لسګونو داسې خبري شته چې مونږ يي سره متحد کړي يو او صرف يوه مسله مونږ سره جدا کوي؟
اي يونسه! په ټولو اختلافاتو کي په خپلو ملګرو د بريا کوښښ مه کوه کله کله زړونو ګټلو کوښښ هم کوه
تبادل د افکارو او علمی بحث د بريا څخه اهم وي.
...
نور ولوله
رشتې ورکول؛ خانداني مسائل او لور خور ورکول يا رشته غوښتل ډېرې باريکه مسلې دي
- ځينې خلک د يو چا اروپايي توب ته ګوري او رشتې ورکوي، خلک فکر کوي چې ولا فلانکی خارج کې ده او د واده نه بعد به ميليونران شو، بيا چې رشته ورکړل شي جينئ په کلونو ناسته او هلک په خارج کې يا بله وکړي يا بيغمه چکرې وهي، دلته جينۍ پلار کره زړه کړي .
ډېر وخت دسې هم شوي چې جينئ لس اته کاله انتظار کړی او بيا ورپسې هلک طلاق راليږلی .
ډېر کم دسې ودونه مثبتو نتيجو ته رسېدلي، د يو چا په خارج کې اوسيدل کله هم د هغه د ښه انسان کېدو معيار نه وي، بايد اصل معيارونو ته وکتل شي او بيا هلک وطن ته راوغوښتل شي او دا شرط په کېښودل شي چې اول به د پاسپورټ او ويزې غم کی بيا به نکاح او واده کيږي او يا دې هلک همالته خارج کې کوم مسلمان خاندان سره رشته وکړي...
نور ولوله
حُب
دا د وصل وسیله ده، مهمه دا ده چې ستا مینه او علاقه څه سره ده، دا چې په کوم قیمت یو څه ته رسېدل غواړې.
که دا کوم شخص وي هغې ته رسېدو لپاره کورنۍ له لاسه ورکوې.
که دا مال وي د هغې لپاره کلی او کور پرېږدې.
که دا راحت ژوند وي د هغې لپاره خپل وطن، کلتور او فرهنګ پرېږدې.
هو دا ټول له حُب څخه کیږی کوم چې ستا نفس یې هڅوي د یوه څه لاسته راوړلو لپاره د بل څه له لاسه ورکولو په قېمت.
دلته بعضې وخت داسې کیږی چې معنوی ارزښت له لاسه ورکوې پر وړاندې مادي ارزښت لاسته راوړې.
او کله برعکس کوم چې دې ته کم خلک زړه نیسي او له ژوند ...
نور ولوله